MARDİN

Mardin İli'nin telefon kodu 482, plaka numarası ise 47'dir.
Mardin İli'nin yüzölçümü 12.760  km² olup, Nüfusu ise 1985 yılı verilerine göre 652.069'dur.

Mardin İli'nin İlçeleri
Mardin merkez, Cizre, Dargeçit, derik, Gercüş, İdil, Kızıltepe, Mazıdağı, Midyat, Nusaybin, Ömerli, Savur, Silopi.

Tarihî ve Turistik Yerleri

Germiab Kaplıcası; Mardin ve Hasankeyf  Kaleleri; Deyrüz-Zafaran, Mar Behnam ve Mar Mihail manastırları; Hatuniye, Marufiye, Şehidiye Melik Mansur, Altunboğa, Zinciriye, Kasımiye, Şah Sultan Hatun, Savurkapı ve Harzem Taceddin Mesud medreseleri; Firdevs Köşkü, Hasankeyf Sarayı; Mardin, Hasankeyf ve Kızıltepe Ulucamileri; Eminüddin ve Necmeddin külliyeleri; Kale, hızır (Akkoyunlu), Babüs-Sur (Melik Mahmud Türki (Şeyh Ali), Pamuk, Kıseyri, Reyhaniye, Arap (Azap), Zairi, Hacı Ömer (Halife), Camiür-Rızk ve Koç Camileri; Kayseriyye Çarşısı ve Revaklıçarşı; Kervansaray; Hasankeyf İmam Abdullah Zaviyesi; Zeynel Bey Kümbeti; Hasankeyf ve Kızıltepe Köprüleri; Mardin Müzesi

Coğrafî Yapısı
      Mardin ili Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alır. Yalnızca doğudaki küçük bir bölümü Güneydoğu Anadolu Bölgesinin sınırları içindedir.
      Anadolu'yu Mezapotamya'ya bağlayan yolların geçtiği Mardin yöresi, çok eski bir yerleşim alanıdır. Bu yerleşim yerlerinden en önemlilerinden biri Artuklulardan kalma tarihsel yapılarıyla ünlü Hasankeyf'tir. Hasankeyf eskiden su yolu olarak da yararlanılan Dicle ırmağı'nın kıyısında kurulmuş ve günümüzde Gercüş ilçesine bağlı bir bucaktır.

Deyrüz-Zafaran

     Yüksekliği hiç bir kesimde 1.500 metreyi aşmayan Mardin İli topraklarının büyük bölümü orta yükseklikteki bir eşik alanın üstünde yer alır. Diyarbakır Havzasını Mezapotamya'nın kuzeyinde yer alan düzlüklerden ayıran bu engebeli alan, Mardin- Midyat eşiği adıyla anılır. doğuda Dicle Irmağı vadisinden, batıda Karacadağ'a kadar uzanan bu eşik alan jeolojik açıdan çok eski topraklardan oluşur. Mardin- midyat eşiğinin kuzeydoğusunda yer alan Akçadağ'ın 1.416 metreye ulaşan doruğu ilin en yüksek noktasıdır. Mardin ilinin doğu kesimini Cudi Dağı, kuzeybatı kesimini de karacadağ'ın güney uzantıları engebelendirir.

       Mardin ili topraklarından kaynaklanan sular dicle ve Fırat ırmakları aracılığıyla Basra Körfezine ulaşır. Dicle ırmağına ulaşan başlıca akarsular Bağlıca, Savur ve habur çaylarıdır. Büyükdere, Gümüş Çayı ve çağçağa suyu ise Suriye topraklarına geçtikten sonra birleşerek Fırat Irmağı'na katılır. Konumu kabaca bir çekici andıran il topraklarının darlaşan doğu kesiminin doğusunda Hezil, güneyinde Habur Çayları, batısında Dicle Irmağı doğal sınır oluşturur. Habur çayı'nın Dicle'ye katıldığı noktada Türkiye, Irak ve suriye birbirine komşu olur. İlin bu uç kesimi dışındaki büyük bölmünün doğu ve kuzeydoğusunda dicle ırmağı batısında da büyükdere doğal sınır oluşturur. İl sınırları içinde önemli doğal yada yapay göller yoktur.

İklimi ve Bitki Örtüsü 
      Hava sıcaklığı bazı yazlar 40 °C'nin üstüne çıkan, bazı kışlar da -10 °C'nin altına düşen Mardin İligüneydoğu Anadolu Bölgesinin Kara İkliminin etkisi altındadır. Orta yükseklikteki bir eşik alanın üstünde yer alması nedeniyle kuzey ve batısındaki illere oranla daha çok yağış alır. Bu özelliği nedeniyle Mardin- Midyat eşiğinde nüfus yoğunluğu, çevresindeki alanlara nisbetle daha fazladır. 
      Mardin ilinin doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir. kuzey kesiminde ve özellikle Mazı Dağında meşe topluluklarına rastlanan ilin güney kesiminde yer yer zeytinlikler vardır. 

Mardin Nusaybin

Ekonomi 
      Mardin ilinde ekonomik yaşam tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, kırmızı mercimek, üzüm, arpa, karpuz, kavun, domates, patlıcan, pamuk ve nohuttur. Türkiye'de üretilen kırmızı mercimeğin yaklaşık %33'ü Mardin ilinde üretilmektedir. Çok miktarda küçük baş hayvan yetiştirilen Mardin ilinde hayvancılık başlıca gelir kaynakları arasında yer alır. koyunun yanısıra kılkeçisi ve yöreye özgü bir çeşit Ankara keçisi de yetiştirilen ilde bu hayvanlardan elde edilen yün, kıl ve tiftik gibi hayvansal ürünler dokumacılıkta kullanılır. İlin iç kesimlerindeki bazı yörelerde sığır yetiştiriciliği de yapılır.

Mardin Çarşısı

      Sanayinin gelişmemiş olduğu Mardin ilinde un, yem, şarap, çimento, boru, çırçır, bitkisel yağ, yün ipliği, pamuk ipliği ve halı fabrikaları vardır. Et ve süt ürünlerini işleyen dericilikle uğraşan işyerlerinin yanısıra ilde küçük sanayi atölyeleri de kurulmuştur. 
      Yeraltı kaynakları açısından zengin olmayan il topraklarında asfaltit ve fosfat yatakları vardır.

Mardin İlinin Yöresel Yemekleri  

Harak Sub (El Yakan)

      Çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış Mardin ilinde, mutfak kültürü çok zengindir. Diğer yörelerde yapılan yemeklere bile kendi usullerinde koydukları baharatlarla değişik bir lezzet katarak değişik çeşitler ortaya çıkarmayı başarabilmişlerdir. Mardin ilinin birçok yemek çeşidinin yanı sıra yörede süryani yemeklerine de yer verilmektedir. 

Mardin Yemekleri

      Mardin yemeklerinin bir kısmını şöyle sıralayabiliriz. Harire, Harak Sub, Dobo, Kitelraha, Dokulmay, Kinnebre, perde pilavı içli köfte, sembüsek, Mardin kebabı, Asir, Pekmezli yoğurt, Mutabbaka, Kilice, İsfiri, Nane çuçe, kaburga dolması, işkembe, vs.

Kaburga Dolması

 

KAHRAMANMARAŞ

Kahramanmaraş'ın telefon kodu 344, plakası ise 46'dır.

K.Maraş Haritası

Kahramanmaraş'ın yüzölçümü 14.327  km² olup, nüfusu 1985 yılı verilerine göre 840.472 'dir.

Kahramanmaraş'ın İlçeleri
      Kahramanmaraş merkez, Afşin, Andırın, Çağlayancerit, Elbistan, Göksun, Pazarcık ve Türkoğlu.

Kahramanmaraş'ın Tarihî ve Turistik Yerleri
      Çamlık, Kapıcam, Pınarbaşı, Başkonuş ve Çınar Geçidi orman içi dinlenme yerleri; Maraş, Hurman ve Kız Kaleleri; Karahöyük, Turunçlu ve Ufacıklı köylerindeki tarihi kalıntılar; Kaşanlı köyündeki Kaya Kabartması; Kahramanmaraş, Afşin ve Elbistan Ulucamileri; Taşmedrese; Haznedarlı, Hatuniye ve Himmetbaba camileri; Eshab-ı Kehf Külliyesi; İklime Hatun Mescidi; Taşhan, Tuzhan, Hışırhan ve Kuruhan; Ceyhan ve Körsulu Köprüleri; Kahramanmaraş Müzesi.

Coğrafî Yapısı
Önemli bir bölümü 1.500 metreyi aşan oldukça yüksek bir alan il topraklarını Güneydoğu Toroslara bağlı dağlar engebelendirir. Akarsu vadileriyle yer yer derin biçimde yarılmış olan bu engebeli alanın en yüksek noktası, doğu kesimdeki yüksekliği 3.081 metreye ulaşan Nurhak Dağı'dır. İl topraklarındaki öenmli yükseltilerden Berit Dağı da orta kesimde 3.027 metreye ulaşır. Dağların yüksek kesimlerinde yer alan çayırlarla kaplı sulak yaylalar hayvancılık açısından önem taşır.

Enerji Üretimi

      Kahramanmaraş ilinin alçak kesimlerindeki düzlükler tarıma elverişli alüvyonlu topraklarla kaplıdır. Bunlardan ilin kuzeyinde yer alan Elbistan Ovası Doğu Anadolu Bölgesinin güneyinde ve hemen hemen batı- doğu doğrultusunda uzanan Elbistan- Malatya- Elazığ (Uluova)- Palu- Muş çöküntü alanı dizisinin en batısında yer alır. İlin güney kesiminin doğal yapısını önemli ölçüde Kahramanmaraş-Hatay çöküntü oluğu belirler. Kuzeyde Kahramanmaraş kentinin kuzeydoğusundaki Ahır (Maraş) Dağı'nın güney yamaçlarına dayanan bu çukur alan Hatay ilinin güneyindeki Ziyaret Dağı'na kadar uzanır. Bu çukur alanın il sınırları içindekibölümünde yer alan başlıca düzlükler Kahramanmaraş ve Narlı ovalarıdır.

       Kahramanmaraş ilinden kaynaklanan suların büyük bölümü Akdeniz'e, küçük bir bölümü ise Basra Körfezi'ne doğru akar, Ceyhan Irmağı'nın Elbistan kenti yakınındaki Pınarbaşı yöresinden çıktığı kabul edilir. Bu ırmağı besleyen başlıca kollar Hurma, Göksun, Söğütlü ve Aksu çaylarıdır. İlin doğu kesimindeki küçük bir bölümün sularını toplayan Göksu çayı, il sınırları dışında Fırat ırmağına katılır. Kahramanmaraş'ta doğal il yoktur. Sulama amacıyla Aksu Çayı üzerinde kurulan Kartalkaya Barajı'nın ardında suların birikmesiyle bir yapay göl oluşmuştur.

İklimi ve Bitki Örtüsü
      Bir geçiş alanında yer alan Kahramanmaraş ilinin kuzey kesimi kara ikliminin, orta ve güney kesimi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. İklime bağlı olarak bu kesimlerin doğal bitki örtüsünde de farklılıklar görülür. Kuzey kesimdeki dağlar çıplak ve Elbistan Ovası'nın doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündeyken, güneye doğru gidildikçe doğaya yeşillik egemen olur. Dağlık yörelerin alçak kesimlerinde meşelerden, yükseldikçe de kayın, kızılçam, köknar, sedir, karaçam ve ardıçlardan oluşan ormanlara rastlanır. İlin güneyinde Akdeniz kıyısına yaklaşan alçak kesimlerde maki toplulukları görülür.

Ekonomi
      Kahramanmaraş halkının yarısından çoğu kırsal kesimlerde yaşar. İlde yetiştirilen başlıca ürünler buğday, şekerpancarı, arpa, üzüm, baklagiller, çiğit, pamuk, elma ve domates ile patlıcan ve zeytindir.
      Canlı hayvan ticaretinden önemli miktarda gelir elde edilen Kahramanmaraş ilinde çok sayıda koyun, kılkeçisi ve sığır yetiştirilir. Başlıca hayvansal ürünleri deri ve süt olan ilde tavukçuluk ile arıcılık da yapılır. İl tarımının gelişmesine katkıda bulunan başlıca kuruluş Kahramanmaraş Tarım İşletmesidir.
      Kahramanmaraş ilindeki sanayi tesislerinin çoğu tarım ve orman ürünlerini işleyen fabrikalardan oluşur. Başlıca sanayi kuruluşları un, bitkisel yağ, şeker, süt ürünleri, yem, çırçır, iplik, dokuma, yonga levha kaplama, inşaat demiri, tuğla ve kiremit fabrikalarıdır.

      Elektrik enerjisi elde etmek amacıyla Ceyhan Irmağı üzerinde kurulan Menzelet ve Sır Barajları yapılmıştır. İlin doğal değerleri arasında yer alan geyikler için Başkonuş'ta bir koruma alanı kurulmuştur. Yeraltı kaynakları açısından oldukça zengin sayılan il topraklarında alüminyum, barit, demir, linyit, manganez ve mermer yatakları ile şifalı maden suyu kaynakları vardır. Yöreden çıkarılan linyitler Afşin- Elbistan termik santralinde değerlendirilir.

Kahramanmaraş Yöresel Yemekleri

İçli Köfte

 Kış mevsimi için tarhana,döğme, bulgur, nişasta hazırlanır ve biber, patlıcan, kabak, bamya ve fasulye gibi yiyecekler kurutularak saklanır. 

Patlıcanlı Pilav (Perde Pilavı)

Tarhana, eşkili çorba, mercimekli döğmeli çorba, yoğurtlu döğmeli çorba, Maraş paçası; simit köftesi, kısır köftesi, içli köfte, sömelek köfte, yağlısulu köfte,yavan köfte, ekşili köfte, yoğurtlu köfte, , ekşili aya köftesi gibi köfte çeşitleri; keşk aşı Maraş pilavı, acem pilavı, tavuklu pilav, peynirli ve çökelekli börek, bayram çöreği vs. 

Acem Pilavı

       Maraş dondurmasını da unutmamak gerekir. Fıstık ezmesi, un sucuğu, pestil sucuğu yörenin bilinen diğer tatlılarıdır. Maraş mutfağında çeşitli üzüm ürünlerinden yapılan samsa, sucuk, bastık da yer almaktadır.

Kahramanmaraş Dondurması

MANİSA

Manisa Haritası

Manisanın telefon kodu 236,  plakası ise 45'tir.

Manisa'nın yüzölçümü 13.810 km² olup, Nüfusu ise 1985 yılı verilerine göre 1.050.130'dur.

Manisa'nın İlçeleri
      Manisa merkez, Ahmetli, Akhisar, Alaşehir, Demirci, Gölmarmara, Gördes, Kırkağaç, Kula, Salihli, Sarıgöl, Saruhanlı, Selendi, Soma, Turgutlu.

Manisa'nın Tariihî ve Turistik Yerleri
      Spil Dağı Millî Parkı; Mevlevihane, At Alanı, Çınarlıçeşme, Süreyya, Kadıköy- Dedeçam, Kocamurtluk, Seyrangâh Çamlığı, Süleymanlı Çamlığı ve Mermeroluk orman içi dinlenme yerleri; Urganlı, Sart, Kurşunlu ve Menteşe Kaplıcaları; Ağlayan Kaya, Sart İlkçağ kenti; Manisa Kalesi; Manisa Ulucamisi; Muradiye, Hatuniye ve Sultan külliyeleri; Çeşnigir, İvaz Paşa, Yıldırım ve Şeyh Sinan Camileri; Kurşunluhan; Saruhan Bey, Revak Sultan, Yedi Kızlar ve Yirmi İki Sultanlar türbeleri; Manisa Müzesi..

Manisa'nın Coğrafî Yapısı
      Güney, orta ve batıdaki bazı kesimleri ovalık olan Manisa ilinin öteki kesimleridağlık ve engebelidir. İl topraklarını kuzeyde görenez Dağı, kuzeydoğuda Demirci- Simav Dağları, güneyde Bozdağlar, güneybatıda Spil (Manisa) Dağı, batıda Yunt Dağıkuzeybatıda da Soma Dağı engebelendirir. Bu dağların yüksek kesimleri doğal sınır oluşturur. Manisa ilinin en yüksek noktasıi doruğu il sınırları dışında kalan Bozdağlar'ın Kumpınar Tepesi'dir. İlin doğu kesimindeki topraklarorta yükseklikteki dalgalı düzlüklerden oluşan Gördes- Uşak yaylasının üstündedir. Bu yaylanın güneyinde bulunan sönmüş yanardağ konileri ve volkanik arazi Kula yöresine geniş bir yangın yeri görünümü verir.

      Alçak düzlüklere ise ilin güney, orta ve batı kesimlerinde rastlanır. Ege Bölgesinde doğu- batı doğrultusunda uzanan çöküntü alanlarından biri olan Gediz, Akhisar, Akşehir ve Alaşehir ovaları ilin başlıca düzlüklerini oluşturur.

      Manisa ili topraklarından kaynaklanan suların çoğu Gediz ırmağı ve Bakırçay aracılığıyla Ege Denizine ulaşır. Gediz Irmağı'na bu kesimde katılan başlıca akarsular Alaşehir Çayı, Nif Çayı olarak da bilinen Kemalpaşa Çayı, Gördes Çayı ve Kum Çayı adıyla da anılan Akhisar Çayı'dır. Kuzey kesimdeki küçük bazı alanlardan kaynaklanan sular il sınırları dışında Susurluk Çayın'ın başlangıç kolu olan Simav Çayı'na katılarakMarmara Denizi'ne dökülür. Marmara Gölü, Manisa ilindeki en önemli doğal göldür. Demirköprü ve Afşar baraj gölleri de ildeki yapay göllerdir.

Manisa'nın İklimi ve Bitki Örtüsü
      Akdeniz ikliminin etkisi altında kalan Manisa ilinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Akdeniz ikliminin yumuşaklığını yitirmeye başladığı ilin doğu kesiminde ise kışlar oldukça soğuktur. Alçak kesimlerde zeytinlikler ile makilere rastlanır. Orta yükseklikteki dalgalı düzlüklerde doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir. Dağların yüksek kesimlerindeki ormanlar kızılçam ve karaçamlarda oluşur.

Ekonomi
      İlin ekonomisinde tarım ilk sırayı alır. En çok yetiştirilen ürünler buğday, arpa, mısır, tütün, pamuk, patates, soğan, şekerpancarı, üzüm, kavun, domates, karpuz ve zeytin. Çok olmasa da diğer sebze ve meyvelerden de yetiştirilir.

Manisa, Sard, Alaşehir, Akhisar Kiliseleri

        Hayvancılıkta ise koyun ve tavuk yetiştiriciliği önemli bir gelir kaynağıdır. Sanayi alanında unlu mamüller, hayvansal ürünler, şarap, alkolsüz içecekler, konserve, yem, bitkisel yağ, dokuma ürünleri, akü, elektrik motoru, tarım makineleri, orman ürünleri, tuğla ve kiremit fabrikaları vardır. 
       Manisa, yeraltı kaynakları açısından ülkemizin en zengin illeri arasında yer alır. İl topraklarında uranyum, altın, bakır, civa, çinko, kurşun, demir, nikel, mika, magnezit, mermer ve linyit yatakları vardır. Soma yöresinde çıkarılan linyitlerin bir bölümü burada kurulmuş olan termik santrallerde değerlendirilir. 

Atatepe Manisa

Manisa'nın Yöresel Yemekleri 

Manisa Kebabı

  Manisa yöresi, uygun iklim koşulları, ekilebilir alanların genişliği ve verimliliği nedeniyle, kimi yerlerde yılda birkaç ürün alınabilen, bağ ve bahçe tarımının yaygın olduğu bir ilimizdir. Tarihî geçmişteki aldığı göçlerin manisa mutfak kültürüne çok katkısı olmuştur.

Odun Köftesi

Manisa Kebabı, Odun köftesi, Simit ekmeği, Ekmek dolması, Nohutlu Mantı, Börülce Tarator, Alaşehir kapaması, Şevket-i bostan, Yaprak sarması, Sinkonta, Mantar Tatlısı, Höşmerim, Kula güveci, Kabaklı pide, Su böreği, Kula şekerli pidesi ve biberli cacık gibi daha birçok yemek sayılabilir.

Elbasan tava