 |
| Şanlıurfa Haritası |
Şanlıurfa telefon kodu ise 414'tür
Şanlıurfa'nın Yüzölçümü 18.584 km²
Şanlıurfa nüfusu ise 1990 yılı verilerine göre 1.009.084 kişidir.
Şanlıurfa'nın İlçeleri
Şanlıurfa Merkez, Akçakale, Birecik, Bozova, Ceylanpınar, Halfeti, Harran, Hilvan, Siverek, Suruç, Viranşehir.
Şanlıurfa Tarihî ve Turistik Yerler
Gölpınar orman içi dinlenme yeri; Harran; Sumatar; Urfa Kalesi; Urfa Ulucamisi; Halilü'r-Rahman ve Ayn-ı Zilha Gölleri; Halilü'r-Rahman,Sultan Hasan Padişah (Tokdemir), Beylerbeyi, Kadıoğlu ve Rızvaniye Camileri; Akcami (Nimetullah Camisi); Mevlahane Hanı, Gümrük Hanı Kervansarayı; Kırk Mağaralar; Şanlıurfa Müzesi.
Şanlıurfa Hakkında Bilgi
Şanlıurfa ilinin hemen tümüne yakını Güney Doğu Anadolu Bölgesinde yer alır. İlin kuzey kesimindeki topraklardan küçük bir bölümü ise Doğu Anadolu Bölgesinin sınırları içinde kalır.
İlin ve İl merkezinin eski adı Urfa'dır. İlkçağ ve Ortaçağda birçok uygarlığın beşiği olan topraklarda yer alan Şanlıurfa yöresi, Mezopotamya'nın kuzey kesimindeki önemli yerleşim alanlarındandı. Yöredeki başlıca yerleşim yerlerinden biri olan ve ''Peygamberler Kenti'' de denen bugünkü il merkezineilişkin birçok efsane vardır. Kutsal sayılarak dokunulmayan balıkları elleyenlerin öleceğine ve göl sularının hastalıkları iyileştireceğine inanılır.
Şanlıurfa'nın Coğrafyası
Orta yükseklikteki dalgalı düzlüklerden oluşan il toprakları, doğuda Karacadağ'dan, batıda Fırat Irmağı vadisine kadar uzanır. Genellikle kuzeyden güneydeki Suriye düzlüklerine doğru gidildikçe alçalan bu topraklar, Güney Doğu Anadolu Bölgesinin orta kesiminde yer alır. Kuzeydoğu kesimini engebelendiren Karacadağ'ın güney bölümündeki, 1895 metreye erişen Mandal Tepesi ilin en yüksek noktasıdır. Sönmüş bir yanardağ olan Karacadağ'dan çıkmış olan lavların katılaşmasıyla bu kesimde oluşan kurak kayalık ve taşlık arazi nedeniyle Mandal Tepesinin yer aldığı dağlık alan Takırtukur adıyla anılır. İlin orta kesiminde yer alan 600-700 metre yüksekliğindeki geniş dalgalı düzlükler Şanlıurfa yaylası olarak adlandırılır. Bu yaylayı Kuzeydoğudaki Diyarbakır havzasından Karacadağ, batıdaki Gaziantep yaylasından da Fırat Irmağı ayırır. Sel yatakları ve küçük akarsu vadileriyle yarılmış olan bu düzlükte yükselen tepelerin tepelerin hiçbiri 1.000 metreyi aşmaz. Şanlıurfa yaylasının Suriye sınırına doğru gidildikçe alçalan güney kenarında yer alan Harran ve Suruç ovaları ilin en önemli tarımsal alanlarını oluşturur. Yaylanın Fırat Irmağı vadisine doğru gidildikçe alçalan kuzey ve kuzeybatı kenarındaki düzlüklerin büyük bölümü Atatürk Baraj Gölü'nün suları altında kalmıştır.
Şanlıurfa topraklarından çıkan sular, kuzey ve batıda doğal sınır oluşturan Fırat Irmağı aracılığıyla Basra Körfezi'ne ulaşır. Bu topraklardan çıkarak il sınırları içinde ve Suriye'de Fırat Irmağı'na katılan derelerin hemen tümü yazın kurur. Şanlıurfa iline önemli bir doğal göle rastlanmaz. Fırat ırmağı üzerinde yapılan Atatürk Barajı'nın ardında suların birikmesiyle oluşan göl, ülkemizdeki en büyük yapay göldür. Bu baraj gölünün bir bölümü il sınırları içinde kalır. İlde yer alan bir başka yapay göl de Hacıhıdır baraj gölüdür.
Şanlıurfa'nın İklimi ve Bitki Örtüsü
Gece ile gündüz arasında olduğu kadar mevsimler arasında da önemli sıcaklık farkları görülen Şanlıurfa ili yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı olan kara ikliminin etkisi altında kalır. yıllık ortalama yağış miktarı 500 mm'yi bulmayan Şanlıurfa kentinde, kışın -10 derecenin altına düşen soğuklara ve yazın da 45 °C'yi aşan, ülkemizdeki en yüksek hava sıcaklıklarına rastlanır. 180 km kadar kuzeydoğusunda yer alan Diyarbakır kentinde yılda ortalama karla örtülü gün sayısı 12 günden çokken, Şanlıurfa'da yalnızca 3 gündür.
Şanlıurfa ormanları bakımından ülkemizin en yoksul illeri arasında yer alır. İlin doğal bitki örtüsü bozkırlardan oluşur.
Şanlıurfa'nın Ekonomisi
1985 nüfus sayımı verilerinden anlaşıldığına göre, yarısından fazlası kırsl yörelerde yaşayan Ş. Urfa halkı geçimini daha çok tarımdan sağlar. Ilıman iklimi ve çevresindeki ormanlarla günümüzdekinden oldukça farklı bir görünümde olan Şanlıurfa yöresinde 8. yüzyılda yaygın olarak sulamayla tahıl üretimi yapılıyordu. Giderek çoraklaşan bu topraklarda kuru tarımla yapılan bitkisel üretimde verimin düşmesi, susuzluk ve diğer nedenlerle hızla yoksullaşan yöre, ülkemizin en geri kalmış illeri arasında yer alır. Kısa adı GAP olan Güneydoğu Anadolu Projesinin gerçekleşmesiyle Ş.Urfa topraklarında önemli bir verim artışı olmuştur.
Suruç ve Harran ovalarıyla Ceylanpınar ilçesindeki düzlükler ilin başlıca tarımsal alanlarıdır. Bu alanlarda yetiştirilen başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mercimek, pamuk ile sebze ve meyvelerdir. Ş.Urfa ilinin Akdeniz ikliminden etkilenen batı kesiminde aralarında antepfıstığı ve zeytin de olmak üzere yaygın biçimde meyvecilik yapılır. Türkiye antepfıstığı üretiminin yarısı, kırmızı mercimek ve susam üretiminin de 1/4 kadarı Şanlıurfa ilinden elde edilir. İldeki başlıca tarımsal kuruluş Ceylanpınar tarım işletmesidir.
Hayvancılık daha çok koyun ve kılkeçisi yetiştiriciliğine dayanır. Eskiden ili başlıca hayvan ürünü olan Urfa yağının üretimi, margarinlerin yaygınlaşmasından sonra önemini yitirmiştir. Elde edilen hayvansal ürünler et kombinası, süt ürünleri ve yün ipliği fabrikaları ile tabakhanelerde değerlendirilir.
Şanlıurfa ilinde fazla gelişmemiş olan sanayigenellikle tarıma dayalıdır. Tarım alet ve makineleri, pamuklu dokuma, halı, un, meyve suyu, şarap ve çimento fabrikalarıyla, zeytinyağı ve sabun imalathaneleri ildeki en önemli sanayi kuruluşlarıdır.
İlkçağdan beri önemli kervan yollarının geçtiği bu yöredeki yerleşim yerleri birer ticaret merkeziydi. Günümüzde de ülke çapında önem taşıyan bazı kara ve demiryolları Şanlıurfa ili topraklarından geçer.
Şanlıurfa'nın Yöresel Yemekleri
Urfa usulü ağzı açık, Urfa ezme kebabı, domates ve biberli Urfa kebabı, tepsi kebabı, terbiyeli Urfa kebabı, terbiyeli patlıcanlı Urfa kebabı, borani, has dolma, lahmacun, söğürme, etli kömeç, mırra, içli köfte, kazan kebabı, peynirli helva, palıza, saca basma, frenk çömleği, kabak oturtması, pirçikli pilav, beli kırık, fellah köftesi, yumurtalı köfte gibi çoğunluğu kebap türü olan zengin bir mutfağa sahiptir Urfa yöresi.
