2 Kasım 2012 Cuma

MALATYA


Malatya ilinin telefon kodu 422,  plakası ise 442tür.
 Malatya'nın yüzölçümü 12.313 km²,  nüfusu ise 665.809'dur.

Malatya Merkez

Malatya'nın İlçeleri
Malatya merkez, Akçadağ, Arapkir, Arguvan, Battalgazi, Darende, doğanşehir, Hekimhan, Pötürge, Yeşilyurt.
Malatya Turistik Yerler

Malatya'nın Tarihî ve Turistik Yerleri
      Pınarbaşı orman içi dinlenme yeri, Takaz Pınarı, Eski Malatya (Battalgazi) Kalesi, Malatya, Arapkir ve Darende ulucamileri, Şahabiyei Kübra medresesi, Sadrazam külliyesi, Melik Sunullah, Akminare, Abdülselam, Karahan, Cafer Paşa, Mirliva Ahmet Paşa, gümrükçü Osman Paşa, Çobanlı ve Köprülü Mehmet Paşa camileri, Ispanakçı Mustafa Paşa Kütüphanesi (bu kütüphane sonradan Molla Eyüp camisi oldu), Kanlı Kümbet, İkiz Türbe, Şeyh Hamid-i Veli (somuncu baba) Zaviyesi, Silahtar Mustafa Paşa Hanı, Taşhan, Kırkgöz Köprüsü, Bedesten (Haç Hüseyin Paşa Arastası), Hasan Paşa ve Köprülü Mehmet Paşa Hamamları.
Malatya Baraj gölü

Coğrafî Yapısı
      Malatya ili, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesinde yer alır, ancak ilin güneybatı kesimindeki küçük bir bölümü Güney Doğu Anadolu Bölgesinde kalır.
      Kuzeyde Yama Dağından, güneyde Güneydoğu Toroslara, doğuda Fırat Irmağı'nın dış bükey yayından, batıda Hezanlı Dağı'na kadar uzanan Malatya İl topraklarının iç kesimi orta yükseklikteki düzlüklerden oluşur.
      Eski bir yerleşim alanı olan Malatya'da bir çok höyükte yapılan kazı ve araştırmalar, insanların bu yöreye günümüzden yaklaşık 6.000 yıl önce yerleşmeye başladığını göstermiştir. Ovalık kesimlerinde bağlar ile bahçelerin geniş alanlar kapladığı Malatya ilinin adı anılınca tazesi ve kurusuyla kayısı akla gelir. Doğu kesimi dışında Malatya ili dağlarla kuşatılmış durumdadır.
Somuncu Baba

       Malatya İlindeki başlıca dağlar, Göl Dağı, Akçababa ve güneydoğu Toroslara bağlı Malatya Dağları'dır. İlin en yüksek noktası ise, yüksekliği 2.581 metreye ulaşan Bozdağ'dır.
       Malatya ili topraklarında doğan suların tümü Fırat Irmağı aracılığıyla Basra Körfezine ulaşır. doğuda doğal sınır oluşturan Fırat'a katılan en önemli akarsular Kuruçay ile başlıca kolu Sultansuyu olan Tohma suyu ve Göksu Çayı'nın başlangıç kollarından Sürgü Çayı'dır. Güneydoğudaki Diyarbakır sınırında enerji üretimi amacıyla Fırat ırmağı üzerinde kurulan Karakaya Barajının ardında suların birikmesiyle oluşan yapay göl Malatya ve Pötürga ovalarında yer alan bazı tarım alanlarının sular altında kalmasına sebep olmuştur. Önemli bir doğal göle rastlanmayan ilde öteki yapay göller Medik ve Sürgü Baraj Gölleri'dir.

İklimi ve Bitki Örtüsü    
      Malatya ili, Doğu Anadolu Bölgesinin başka yörelerine göre iklim koşulları daha yumuşak olan bir kesimde yer alır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.
      malatya bitki örtüsü açısından zengin sayılmayan illerimiz arasındadır. Dağlık kesimlerinde seyrek meşe ormanlarına rastlanan ilin doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir.

Ekonomi
      Malatya il nüfusunun yarıya yakın bölümü il merkezi ile ilçe merkezlerinde yaşar. yetiştirilen başlıca ürünler, başta kayısı olmak üzere buğday, şekerpancarı, arpa, patates, kayısı, üzüm, karpuz, kavun, fasulye, domates, elma ve armuttur.
      İl ekonomisinde hayvancılığın önemli bir yeri vardır. Yetiştirilen koyun ve kıl keçileri yazın ilin kuzey kesimindeki yaylalara çıkarılır. Kışın ise güneydeki kuytu kesimlere indirilerek soğuktan korunur ve beslenir. Sığır besiciliği de yapılan Malatya ilinde tarımsal üretimin gelişmesine Sultansuyu tarım işletmesi katkıda bulunur. bu işletmede nitelikli Arap atları yetiştirilir.
      malatya, sanayi açısından oldukça gelişmiş illerimiz arasında yer alır. Malatya'daki en önemli sanayi kuruluşları şeker, sigara, kayısı işleme, süt ürünleri, yem, pamuk ipliği, dokuma, hazır giyim, boya, orman ürünleri, tuğla ve kiremit fabrikalarıdır. bu fabrikalardan en büyükleri kamu kesiminindir. Malatya'da çok sayıda bakır işletmesi de vardır.
       Gelişmiş kara, demir ve hava yolu ulaşım olanaklarıyla ülkemizin öteki kesimlerine bağlanan Malatya ili yer altı kaynakları açısından da oldukça zengindir. İl topraklarında boksit, kurşun, çinko ve demir vardır.

Malatya'nın Yöresel Yemekleri
Analı-Kızlı

      Analı-kızlı, içli köfte, yoğurtlu balkabağı köftesi, ekşili köfte, sıkma köfte, kurşun geçmez köftesi, gilgirikli köfte, ciğer köftesi, haşhaşlı top köfte, kel köfte, ıspanaklı dolma köfte, patatesli içli köfte, kabaklı çimdik köfte, yumru köfte, yumurtalı sıkma köfte, etli çiğ köfte, çiğleme, mercimekli çiğ köfte, keloğlan köftesi,  patlıcanlı köfte sayılabilir.
Dolma Köfte

      Sarma ve dolmalar: Dut yaprağı, kabak, pazı, zeytinyağlı marul sarmaları, asma yaprağı sarması, kiraz yaprağı, fasulye yaprağı sarması, pancar yaprağı sarması, soğan dolması, kabak çiçeği dolması sayılabilir. 

Etli Çiğköfte

       Et ve sebze yemekleri: Et tiridi, kabuk aşı, buğulama, sac kavurması, tiritli patates, tiritli fasulye, patlıcan dövmesi, boranı, imam bayıldı, pancar kavurması sayılabilir.

Kayısı Diyarı Malatya

KÜTAHYA

Kütahya'nın telefon kodu 274 olup, plaka numarası ise 43'tür.
Kütahya'nın yüzölçümü 11.875  km² olup, nüfusu ise 1985 yılı verilerine göre 543.384 'tür.

Kütahya'nın İlçeleri
Kütahya merkez, altıntaş, Aslanapa, Domaniç, Dumlupınar, Emet, Gediz, Hisarcık, Simav, Şaphane, Tavşanlı


Kütahya'nın Tarihî ve Turistik Yerleri

      Çamlıca, Murat Dağı, Hisarlıktepe, Ebem Çamlığı, Gölcük yaylası ve Nafıa Pınarı orman içi dinlenme yerleri; Harlek, Yoncalı ve Murat Dağı Kaplıcaları; Aizanoi antik kent kalıntıları; Kütahya Kalesi; Vacidiye Medresesi; Kütahya Ulucamii, Yakup Bey, İshak Fakih ve Molla Bey Külliyeleri; Balıklı, Kurşunlu, Dönenler, Arslan Bey (Meydan), Hisarbeyoğlu Mustafa (Saray), Takvacılar, Karagöz Ahmet Paşa, Lala Hüseyin Paşa ve Ali (Alo) Paşa camileri; Küçük ve Büyük Bedestenler; Küçükhamam ve Lala Hüseyin Paşa Hamamı; Kütahya müzesi; Dumlupınar Anıtı...

Coğrafî Yapısı
      Kütahya İli Türkiye'nin İç Batı Anadolu bölümünde yer alır. Güneyde bu bölümün orta kesimlerinden , Kuzeydoğuda İç Anadolu Bölgesi sınırına kadar uzanan Kütahya ilinin kuzeydeki küçük bir bölümü Marmara Bölgesinin sınırları içinde kalır.
    Kütahya yöresi oldukça eski bir yerleşme alanıdır. Anadolu'nun batı kesimindeki etkin bir deprem kuşağının üstünde yer alan Kütahya'da tarih boyunca depremler birçok insanın yaşamını yitirmesine ve yöredeki yerleşme yerlerinin yıkılmasına yol açmıştır. Bu nedenle ilk çağda kurulmuş olan yerleşim yerlerinden çok azının kalıntısı günümüze ulaşabilmiştir. Bugün Kütahya denince çinicilik sanatı ve yöreye özgü çiniler akla gelir.

      İç anadolu Bölgesini Ege Bölgesinden ayıran bir alanda kurulmuş olan Kütahya'nın il toprakları oldukça yüksek ve engebelidir.Kütahya ilini engebelendiren dağlar, Murat Dağı, Şaphane Dağı, Akdağ ve Eğriöz Dağlarıdır. Kartaltepe Doruğu İç batı Anadolu bölümünün en yüksek noktasıdır. Murat Dağında hastalıklarına şifa bulmak umuduyla gelenlerin yararlandığı ılıcalar vardır.
(Aizonai) Kütahya Turistik Yerler

      Kütahya'da çöküntü sonucu oluşan bazı alçak düzlükler yer alır. Tarım açısından önem taşıyan bu ovaların başlıcaları kütahya, Altıntaş, Tavşanlı, Gediz ve Simav ovalarıdır.
      Kütahya'da doğan akarsular üç ayrı denize dökülürler. Porsuk çayı il sınırları dışında katıldığı Sakarya ırmağı aracılığıyla Karadeniz'e dökülür. Adırnaz (Orhaneli) ve Emet çayları Marmara Denizine dökülür. İlin güney kesiminden çıkan sular da Gediz ırmağı aracılığıyla Ege Denizi'ne dökülür.
      İl sınırları içindeki başlıca göller Kayaboğazı ve Enne baraj gölleridir.
Kütahya Tarihi Eserler

İklimi ve Bitki Örtüsü
      Kütahya iklim açısından Marmara, Ege ve İç Anadolu Bölgeleri arasındaki geçiş alanında yer alır. En yağışlı mevsim kıştır. Yazlar oldukça sıcak ve kurak geçer. Kış ayları ise soğuk ve kar yağışlıdır.
      Ormanlar yüksek kesimlerde geniş alanlar kaplar. Bu ormanlar genellikle kızılçam, karaçam ve sarıçamlardan oluşur. İlin kuzey kesimindeki dağlarda kayın ormanlarına rastlanır. Alçak kesimlerdeki bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir. İlde, geyikler için Şaphane Dağı ile Türkmenbaba'da koruma ve üretme alanları kurulmuştur.
Kütayha Gezilecek Yerler

Ekonomi
      Halkının yarıdan çoğu kırsal kesimde yaşayan kütahya'da ekonomi tarım ve madenciliğe dayanır. Yetiştirilen başlıca ürünler şekerpancarı, buğday, arpa, patates, soğan, nohut, domates, elma, kavun ve kestanedir.
      Kütahya'da çinicilik ve porselen sanayi önemli bir gelir kaynağıdır.

Kütahya'nın Yöresel Yemekleri
Sıkıcık Çorbası


       Yakın zamana kadar çarşı ekmeği, ev ekmeği ayrımı yapılan Kütahya'da beslenme artık büyük ölçüde Pazar ürünlerine dayanmaktadır. Yazdan biber, fasulye, patlıcan gibi sebzelerin kurutulması geleneği halâ sürmektedir. Yerli halk sebze kurutması yanında salça, erişte, bulgur, nişasta, tarhana, turşu gibi genel tüketim maddelerini evde kendileri hazırlar. Haşhaşlı, şibit denen saç pidesi beslenmedeki değişime karşın hala yaygın olarak yapılmaktadır. Kütahya'da böreklerde oldukça çeşitlilik görülmektedir.Gökçümen hamursuzu Şibit, gözleme, ıspanaklı şibit gibi günlük yiyecekler arasında tarhana ve bulgur önemli bir yer tutar. Cimcik denilen hamur yemeği yöreye özgü yemeklerin başında gelmektedir.
Kütahya Köftesi

      Tekke çorbası, Kabak dolması, Sıkıcık çorba, Reçel, Pekmez, Gak, Ovma şehriye, Gelincik ve Gül şurubu, Lohusa şerbeti, Göttür tatlısı, Peluze, Güveçli pilav vs. yörenin vazgeçemediği yemekleridir.
Kütahya'nın Güveçli Pilavı